‘Het loopt net even iets anders’ – Boaz Bijleveld over de Zilveren Weken

Nederland – Montenegro, 13 november 2021. Oranje staat 2-0 voor met nog tien minuten te gaan en is met deze uitslag zeker van de kwalificatie voor het Wereldkampioenschap Voetbal. Maar de laatste tien minuten blijken funest: eindstand 2-2. Als gevolg hiervan dreigt het Nederlands Elftal alsnog uitgeschakeld te worden. Als de missie mislukt, stapt bondscoach Louis van Gaal hoogstwaarschijnlijk op. Opvallend is dat Virgil van Dijk, de aanvoerder van Oranje, er een andere lezing op nahoudt dan Memphis Depay, weliswaar geen aanvoerder maar wel de topscorer van het team. Kortom, twee groepsleiders die van mening verschillen: de één geeft aan dat iedereen te veel wilde aanvallen, de ander zegt dat ze te veel naar achteren liepen. Het gebeurt maar zelden dat bekende voetballers er voor de camera een andere waarheid op na houden. De druk staat op de ketel, met nog slechts één wedstrijd te gaan.

Als de groep gekozen heeft voor positieve normen, zal dat in de eindwedstrijd tegen Noorwegen blijken,’ zou Tuckman vol vertrouwen zeggen.

‘Kans op regressie,’ zou Wheelan zeggen. ‘Meer zichtbaarheid van de trainer is gewenst.’

‘Kom maar op!’ zou Gersick juichen. ‘Weg met die status quo. Ik zie een buitenkansje om als team boven jezelf uit te stijgen.’

Louis van Gaal wordt ook wel ‘de schoolmeester’ genoemd. Dat zal vast iets te maken hebben met zijn coachingstijl, maar Louis was ook daadwerkelijk gymleraar. De vraag is dus hoe hij met zijn spelers in gesprek zal gaan, nu het in Tuckmantermen weer gaat stormen. Zorgt hij voor voldoende veiligheid? Kan hij zijn individuen zo raken, dat ze samen met het team boven zichzelf uit weten te stijgen? Wordt onder druk, inderdaad alles vloeibaar? Weliswaar leg je het fundament voor een fijne groep aan het begin, maar heeft je groep van tijd tot tijd onderhoud nodig, of je nou een projectteam leidt, een sportteam of een schoolklas.

Het thema tijdens de Week Tegen Pesten 2021 was; ‘Buitensluiten? Uitgesloten!’
De vraag is dus in hoeverre de aandacht die je voor dit thema hebt gehad, zich vertaald heeft naar (andere) omgangsvormen binnen jouw groep. Zijn er zaken die wellicht onderhoud nodig hebben? Zijn er afspraken die bij nader inzien toch niet zo praktisch uitvoerbaar blijken?

De Zilveren Weken periode, na de kerstvakantie, is bij uitstek het moment om samen met jouw groep te reflecteren op successen. Nu je grofweg halverwege het schooljaar bent, kun je samen kijken naar de doelen voor het resterende half jaar en of die ook bijgesteld moeten worden. Dat zou je bijvoorbeeld kunnen doen aan de hand van een Ganzenbord met speelse reflectievragen. Mogelijk is er iets veranderd in de groepssamenstelling, wellicht is een collega met zwangerschapsverlof gegaan of even afwezig geweest in verband met ziekte, of word je groep alsnog overhoop gegooid met een periode quarantaine, afstandsmaatregelen of online thuisonderwijs. Al deze factoren hebben invloed op de groepsdynamiek. Dus een samenwerkingsopdracht als de Cup Stack Challenge dan een hele leuke.

Maar daarnaast is het natuurlijk ook van belang om aandacht te hebben voor het individu. Zeker als het weer begint te knetteren, is het goed om stil te staan bij waarden en de verschillen daarin, zonder oordeel en aanname. Er zijn diverse manieren om aan de hand van kindvriendelijke waardenkaartjes op een leuke manier in gesprek te komen, ofwel ieder voor zich, ofwel klassikaal. Want is iemand die rijk zijn belangrijk vindt, daadwerkelijk minder dan iemand die natuur leuk vindt? Of iemand die avontuur of ondeugend zijn hoog in het vaandeel heeft, beter dan iemand die eerlijkheid en afspraken het allerbelangrijkst vindt? En hoe ga je hier dan mee om tijdens een spelletje trefbal op het plein, als je net lekker met je beste vrienden bent begonnen… Moet iemand dan altijd meedoen? En als dat niet zo is, is dat echt anders dan buitensluiten? Zijn er ‘en en’ oplossingen te verzinnen?

Kortom, blijf nieuwsgierig!

Mocht je toch weer te maken krijgen met opgesplitste klassen, dan hoef je echt niet een heel programma groepsvorming op je klas los te laten. Wel is het goed om stil te staan bij de situatie en af en toe met een gerichte gespreks- of doevorm het groepsproces te onderhouden. Fysiek in de klas zal het vaker onrustig zijn, geregeld stormen. Maar of dat erg is?
Verlies als school ook je eigen teamvorming niet uit het oog. Zijn jullie er voor elkaar? Ken je elkaar echt? Hoe nieuwsgierig ben je binnen jouw team? Uit onderzoek blijkt dat onderwijsteams die Wheelans laatste groepsstadium weten te bereiken, effectiever zijn op leerresultaten.

Het kan haast niet anders of onze schoolmeester Louis is stiekem toch ook een heel nieuwsgierig mens. Iemand die graag luistert naar ideeën over de ideale opstelling tegen Noorwegen. Die ruimte maakt voor iemand di

e een mening heeft over een andere speelstijl.

Maar of hij je dan nog opstelt…?

Zo liep het af:

Louis van Gaal viel van zijn fiets 

met een breuk in zijn heup tot gevolg. Coachend vanuit een rolstoel, zag hij hoe zijn team tijdens de laatste en cruciale wedstrijd, vrijwel geen kansen weggaf en in de slotfase geconcentreerd toesloeg. Nederland – Noorwegen 2-0.

 ‘We deden het voor Louis’ en ‘we gunden hem dit’ waren enkele reacties van de spelers.  Dus Tuckman, Wheelan en Gersick, kom maar door.

 In het nieuwe boek De Zilveren Weken, leggen ze je uit hoe het zit! 

 Ook kun je daarin meer lezen over de genoemde voorbeelden, (online) werkvormen en aanpassingen tijdens een opleving van de coronapandemie.